در حالی که خراسان جنوبی پروژه‌های بزرگ و برنامه‌های متعددی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی در دست اجرا دارد، اجرای ناقص و کم‌توجهی به سند آمایش استان، به گفته نماینده مردم بیرجند، خوسف و در میان، روند توسعه را کند و فرسایشی کرده است. مدیران و نمایندگان استان با تأکید بر ضرورت بازنگری و بهره‌گیری کامل از این نقشه راه، هشدار می‌دهند که بدون توجه جدی به سند آمایش، توسعه پایدار و هدفمند استان به مخاطره خواهد افتاد.
در تازه‌ترین نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه خراسان جنوبی، مدیران ارشد استان ضمن بررسی عملکرد جذب اعتبارات و پروژه‌های کلان، دغدغه مهمی را مطرح کردند که می‌تواند سرنوشت توسعه استان را رقم بزند؛ کم‌توجهی به اجرای سند آمایش سرزمین و ضرورت تشکیل ستاد ویژه محصولات راهبردی به منظور حمایت عملی و مؤثر از کشاورزان استان.
نقشه راهی مغفول در توسعه
نماینده مردم بیرجند، خوسف و درمیان در مجلس شورای اسلامی، با نگاهی انتقادی به وضعیت اجرای سند آمایش استان، تأکید کرد که توسعه خراسان جنوبی بدون رعایت این سند، به سمت فرسایش و ناکارآمدی پیش می‌رود. سیدحسن هاشمی، گفت: «اگر تصمیمات ما بر مبنای سند آمایش نباشد، حتی تلاش‌های شبانه‌روزی نیز به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.» وی افزود: «متأسفانه بسیاری از مدیران حتی سند آمایش را مطالعه نکرده‌اند و از مأموریت‌های تعیین‌شده برای دستگاه خود بی‌اطلاع هستند.» نماینده مجلس خواستار آن شد که تمامی برنامه‌ریزی‌ها، تخصیص اعتبارات و تعریف پروژه‌ها باید بر اساس سند آمایش استان انجام شود تا جایگاه واقعی خراسان جنوبی در نظام توسعه ملی و منطقه‌ای مشخص گردد. وی به پروژه نیمه‌تمام خانه جوان در بیرجند اشاره کرد که با پیشرفت ۹۰ درصد، سال‌هاست متوقف مانده است. او گفت: «جوانان استان سال‌ها منتظر بهره‌برداری از این مجموعه‌اند و این بلاتکلیفی قابل قبول نیست. باید با همکاری مجمع نمایندگان و جذب اعتبارات ملی این پروژه در اولویت قرار گیرد و تکمیل شود». هاشمی بحران آب در مناطق روستایی و بخش مرکزی شهرستان بیرجند را یکی دیگر از چالش‌های جدی استان برشمرد و خواستار توجه ویژه مدیران به این مسئله شد. نماینده مجلس با انتقاد از برخی عملکردها در جذب سرمایه‌گذاری‌ها ادامه داد: «در حالی که مجمع نمایندگان استان تمام‌قد در خدمت سرمایه‌گذاران است، برخی مدیران با بی‌توجهی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری را از دست می‌دهند.» او بر ضرورت تغییر فرهنگ اداری و تسهیل امور برای سرمایه‌گذاران تأکید کرد و گفت: «مدیران باید با مسئولیت‌پذیری، شرایط را برای سرمایه‌گذاران به‌گونه‌ای فراهم کنند که احساس خوش‌آمدگویی و حمایت کنند.» هاشمی با اشاره به تعامل مثبت مجمع نمایندگان و استانداری گفت: «این هماهنگی و همکاری، منشأ برکات بزرگی برای استان بوده است.»
ستاد ویژه خرید محصولات راهبردی
استاندار هم در این جلسه به پروژه‌های مهم و نیمه‌تمام استان اشاره کرد؛ پروژه‌هایی که سال‌ها معطل مانده بودند و اکنون با پیگیری‌های جدی در حال اجرا هستند. از جمله راه‌آهن و مسیر ۱۱۷ کیلومتری ماهیرود به فراه و پروژه زغال‌سنگ‌سوز طبس که پس از ۱۷ سال وقفه، با تفاهم‌نامه‌ای پنج‌جانبه احیا شده است. سیدمحمدرضا هاشمی از فعال شدن مجدد ۶۸ واحد صنعتی تعطیل‌شده خبر داد و این اتفاق را موفقیتی بزرگ برای اقتصاد استان دانست. او همچنین به آغاز پروژه‌ای عظیم در حوزه تجهیزات پزشکی در شهرستان‌های قاین و زیرکوه اشاره کرد که با سرمایه‌گذاری هزاران میلیارد تومانی، فاز نخست آن برای یک‌هزار و ۲۰۰ نفر اشتغال‌زایی خواهد داشت. یکی از محورهای کلیدی این نشست، ضرورت تشکیل «ستاد ویژه خرید محصولات راهبردی» بود؛ نهادی که هدف آن حمایت عملی از کشاورزان و تعیین قیمت‌های منصفانه در بازار محصولات استراتژیک استان است.
اعتبارات جدید و پروژه‌های زیرساختی
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی، در ادامه جلسه، از جذب یک هزار میلیارد تومان اعتبار از محل اوراق مرابحه اسلامی خبر داد که با تلاش‌های استاندار و نمایندگان استان از بانک کشاورزی و شرکت تأمین سرمایه بانک ملت جذب شده است. این مبلغ معادل ۲۵ درصد اعتبارات ابلاغی مردادماه ۱۴۰۱ است و به زودی به حساب خزانه استان واریز خواهد شد. علی بهدانی، در خصوص تخصیص ۴۳۵ میلیارد ریال از محل ۲۷ صدم درصد مالیات بر ارزش افزوده برای پروژه‌های ورزشی و حمایت از خانواده و جوانی جمعیت توضیح داد. ۴۰ درصد این اعتبارات به ورزش دانش‌آموزی، ۴۰ درصد به ورزش همگانی و ۲۰ درصد به حمایت از خانواده اختصاص یافته است.
چشم‌انتظار برنامه روشن و عملیاتی
نشست شورای برنامه‌ریزی و توسعه خراسان جنوبی به‌روشنی دغدغه‌ها و چالش‌های پیش روی توسعه استان را نیز نمایان کرد.نبود توجه کافی به سند آمایش استان و پروژه‌های نیمه‌تمامی مانند خانه جوان، خطری جدی برای پایداری توسعه و استفاده بهینه از منابع استان محسوب می‌شود. از سوی دیگر، تشکیل ستاد ویژه خرید محصولات راهبردی، فرصتی است تا با حمایت هدفمند، بخش کشاورزی استان تقویت شود. اما برای آنکه خراسان جنوبی از مسیر توسعه فرسایشی خارج شود، لازم است همه مدیران و مسئولان، سند آمایش استان را به عنوان نقشه راه اصلی خود بپذیرند و با برنامه‌ریزی دقیق و همراهی همه‌جانبه، شرایط را برای رشد و پیشرفت پایدار فراهم کنند.