زنجیره جمعیتی استان به چندقلوزایی گره خورد
امروز خراسان جنوبی– صادقی
چندقلوزایی در خراسان جنوبی رو به افزایش است؛ پدیده‌ای که هم نویدبخش تداوم نسل و امید اجتماعی است و هم ضرورت برنامه‌ریزی جدی برای آینده را یادآوری می‌کند.
در پنج ماه نخست امسال، ۹۱ کودک چندقلو وارد خانواده‌ها شدند که تعداشان بیشتر از آمار تولد درمدت مشابه سال قبل است. این روند، پیامدهای اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی خاص خود را دارد و برنامه‌ریزی دقیق برای مراقبت و حمایت از مادران و نوزادان را بیش از پیش ضروری می‌کند.
مدیرکل ثبت احوال خراسان جنوبی اعلام کرد که در پنج ماه نخست سال جاری، ۵ هزار و ۷۳۱ ولادت در استان به ثبت رسیده است. از این تعداد، ۹۱ مورد چندقلوزایی بوده که اغلب دوقلوزایی هستند و تنها دو مورد سه‌قلوزایی گزارش شده است.
مرتضی امیرآبادی با اشاره به جزئیات این آمار گفت: شهرستان‌های بیرجند و قاین به ترتیب بیشترین درصد ثبت چندقلوزایی را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار، نشان‌دهنده روندی افزایشی در مقایسه با سال گذشته است؛ چرا که در سال ۱۴۰۳، ۲۰۳ مورد چندقلوزایی ثبت شد و در پنج ماه سال گذشته نیز ۸۶ مورد به ثبت رسیده بود. مدیرکل ثبت احوال استان افزود: این افزایش نسبی چندقلوزایی، نتایج و پیامدهای متعددی در حوزه‌های اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی به دنبال خواهد داشت و می‌تواند چالش‌ها و فرصت‌های تازه‌ای برای خانواده‌ها و نظام خدماتی استان ایجاد کند. وی همچنین به نرخ خام ولادت‌ها اشاره کرد و گفت: نرخ خام حاصل از ثبت موالید در استان 3/17 در هزار ثبت شده که این رقم بالاتر از میانگین کشوری (6/11 در هزار) است. آمار جمعیتی استان نیز حاکی از برآورد ۸۵۳ هزار نفر جمعیت در سال جاری، شامل ۴۳۶ هزار مرد و ۴۱۷ هزار زن است. با این ارقام، خراسان جنوبی نه تنها شاهد رشد نسبی جمعیت است، بلکه افزایش موارد چندقلوزایی، تحولی کوچک با پیامدهای اجتماعی قابل توجه است؛ از نیازهای پزشکی و مراقبتی ویژه برای مادران و نوزادان گرفته تا برنامه‌ریزی برای تأمین امکانات آموزشی و رفاهی در سال‌های آتی.
بر اساس نظر کارشناسان حوزه سلامت، تولد چندقلوها گرچه برای خانواده‌ها نویدبخش و شیرین است، اما مراقبت‌های بارداری پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر را می‌طلبد. بارداری‌های چندقلویی معمولاً با خطراتی همچون زایمان زودرس، وزن پایین نوزادان، یا نیاز بیشتر به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان همراه است. بنابراین افزایش این روند در استان می‌تواند فشار مضاعفی بر مراکز درمانی و متخصصان کودکان وارد کند. از سوی دیگر، پیامدهای اجتماعی چندقلوزایی نیز قابل توجه است. خانواده‌هایی که همزمان صاحب دو یا سه فرزند می‌شوند، به حمایت‌های بیشتر در زمینه مسکن، تغذیه و حتی فرصت‌های شغلی نیاز دارند. در چنین شرایطی، نقش نهادهای حمایتی مانند بهزیستی، کمیته امداد و سازمان‌های مردم‌نهاد پررنگ‌تر می‌شود. در کنار آن، ضرورت طراحی بسته‌های حمایتی ویژه برای خانواده‌های دارای چندقلو _از بیمه‌های درمانی تا یارانه‌های تغذیه‌ای _ بیش از پیش احساس می‌شود. اما مهم‌ترین بُعد این روند، پیامدهای آینده‌نگر آن است. کودکان چندقلو در سال‌های بعد نیازمند دسترسی همزمان به امکانات آموزشی، بهداشتی و رفاهی خواهند بود. افزایش تعداد خانواده‌های دارای چندقلو می‌تواند به معنای نیاز بیشتر به ظرفیت مهدکودک‌ها و مدارس ابتدایی در چند سال آینده باشد. همین‌طور، حمایت‌های اقتصادی برای خانواده‌ها باید پایدار باشد، چرا که هزینه‌های تربیت و آموزش این کودکان از همان ابتدا چند برابر خانواده‌های دیگر است.
در بُعد کلان، این روند می‌تواند بخشی از سیاست‌های جمعیتی استان را تحت تأثیر قرار دهد. رشد چندقلوزایی اگر ادامه پیدا کند، به تدریج ترکیب سنی و جمعیتی استان را تغییر خواهد داد و ضرورت برنامه‌ریزی در حوزه‌های آموزش، سلامت و رفاه اجتماعی را بیش از گذشته مطرح می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که هر چند تولد چندقلوها هنوز پدیده‌ای نسبتاً نادر است، اما حضور ۹۱ کودک تازه‌وارد در عرض پنج ماه، نمادی از امید، زندگی و زنده بودن جریان جمعیتی استان است و تصویری تازه از خانواده‌های خراسان جنوبی ارائه می‌دهد؛ خانواده‌هایی که با ورود این نوزادان، مسیر تازه‌ای در زندگی اجتماعی و فرهنگی خود تجربه می‌کنند. در نهایت، این پرسش پیش روی سیاست‌گذاران است که آیا زیرساخت‌های درمانی، آموزشی و حمایتی استان توان همراهی با این تغییرات را خواهد داشت؟ پاسخ به این پرسش می‌تواند مسیر آینده جمعیتی خراسان جنوبی را روشن کند؛ مسیری که اکنون با تولد چندقلوها گره‌ای تازه به «زنجیره آینده» خورده است.