خیره به ناکامیها، امید به مسئولان
خبرنگار روزنامه امروز خراسان جنوبی در این گزارش بنا به خواسته اهالی محله کاظمیه شهر بیرجند به سراغ ساکنان این منطقه از شهر رفته و در طول چند ساعت حضور در این محله، با صحنههایی روبهرو شده که نشاندهنده کمتوجهی مدیران شهری به محلهای است که حدود نیمی از ساکنان آن را افرادی تشکیل میدهند که بیش از ۲۰ سال در این محله زندگی کردهاند و توقع دارند همانند سایر مناطق شهر، به این محله نیز بهعنوان یکی از قدیمیترین محلات بیرجند رسیدگی شود.
اولین واقعیتی که در ورود به کاظمیه دیده میشود، بنبست بودن مسیر ورودی محله پس از احداث پل فرزان است. اهالی در گفتوگو با خبرنگار ما اعلام کردند که این محدودیت، نهتنها دسترسی خودروهای خدماتی و عمومی را مختل کرده، بلکه رفتوآمد ساکنان را نیز بهشدت دشوار ساخته است. اکثر مردم برای طی کردن مسیرهای اطراف، مجبور به پیادهرویهای طولانی و سخت شدهاند و تنها یک ون سازمان اتوبوسرانی، آن هم بهصورت معدود و با فاصلههای بسیار، امکان ورود به محله را دارد. این در حالی است که تاکسیخط و اتوبوس دیگر جایی در این مسیر ندارند.
خیابانها و جدولبندیهای قدیمی حالتی فرسوده و خاکگرفته یافتهاند؛ جویها و جدولهایی که سالها تغییری در آنها صورت نگرفته و حالتی نشسته و خسته دارند. فضای سبز حداقلی در این محله تقریباً از میان رفته است و کمترین نشانهای از فضاهای سبز و مکانهای بازی کودکان دیده نمیشود. فضاهای بازی و تجهیزات اسباببازی که سالها در کنار فضای سبز روبهروی مسجد جامع کاظمیه قرار داشت، فرسوده و تکهپاره شدهاند و جای هیچگونه فعالیتی برای کودکان باقی نمانده است. در این گزارش، اهالی محله با صدای گلایه و امید، مشکلات خود را بازگو کردند؛ از مشکل نداشتن امکانات اولیه گرفته تا نبود مبلمان شهری. آنها با نارضایتی از خدمات شهری، خواستار توجه بیشتر مسئولان شدند. ساکنان معتقدند این محله بیش از سایر محلات شهر نیازمند بهبود و توسعه زیرساختهاست، اما متأسفانه در سالهای اخیر هیچ قدم مؤثری در این راستا برداشته نشده است.
آقای بنیاسدی، فرمانده پایگاه مقاومت بسیج، مدیر محله کرامت و دبیر شورای اجرایی محلات اسلامی محله کاظمیه، که نقش مهمی در مدیریت و هدایت مسائل این منطقه بر عهده دارد، با خبرنگار ما همراه شد و گفت: «در تاریخ دوم تیرماه ۱۳۹۹، بر اساس مصوبه شورای اسلامی شهر بیرجند مقرر شده بود که املاک واقع در مسیر تعریض راستگرد پل فرزان به سمت خیابان موسی بن جعفر، مطابق طرح تفصیلی، توسط شهرداری تملک و آزادسازی شود. اما با گذشت بیش از پنج سال، شهرداری هنوز هیچ اقدام عملی برای اجرای این مصوبه انجام نداده و این موضوع باعث نارضایتی و نگرانی اهالی شده است.» وی عنوان کرد: «انتظار میرود شهرداری هرچه زودتر این مصوبه را عملیاتی کند یا حداقل برنامهریزی مشخصی جهت اجرای آن داشته باشد، چراکه حل این مشکل میتواند در بهبود وضعیت عبور و مرور در محله مؤثر باشد». یکی از ساکنان قدیمی محله کاظمیه بیرجند نیز گفت: «به دلیل اجرای پروژه پل سهراه اسدی، اکنون این محله در بنبست شدید قرار گرفته است. در آن زمان وعده داده شد که قسمت زیر پل موسی بن جعفر بازگشایی و خیابان دوطرفه شود، اما با وجود مصوبه شورای شهر، شهرداری برای تملک منازل در مسیر تعریض هیچ اقدامی نکرده و این موضوع به معضلی طولانیمدت تبدیل شده است».
مادران نگران محله کاظمیه
فاطمه محمدی، مادری که دست فرزند کوچکش را گرفته بود، گفت: «هیچ فضای سبزی در این محله نیست و بچهها برای بازی دسترسی امنی ندارند. متأسفانه رفتوآمد معتادان متجاهر زیاد است و خانوادهها جرأت نمیکنند شبها در کوچهها تردد کنند». خانم جوان دیگری نیز که ساکن کاظمیه است و دختری کلاس پنجمی دارد، گفت: «وضعیت محله، بهویژه اطراف مدرسه حضرت معصومه، بسیار نگرانکننده است. وجود معتادان در اطراف محل سکونت، ترس و نگرانی زیادی برای خانوادهها و دانشآموزان ایجاد کرده است. ما اصلاً احساس امنیت نمیکنیم و هر روز در کنار جویها سرنگهای تزریقی میبینیم. این وضعیت، خطر بزرگی برای کودکان و ساکنان است». وی ابراز امیدواری کرد که مسئولان شهر، از شورا و شهرداری گرفته تا فرمانداری و استانداری، برای رفع این مشکلات اقدام جدی کنند تا امنیت و سلامت به این محله که در مرکز شهر بیرجند قرار گرفته، بازگردد.
گلایه قدیمیها
یکی از مغازهداران و ساکنان قدیمی محله گفت: «من بیش از ۲۰ سال است در این منطقه زندگی میکنم. فضای سبز و مکان بازی برای بچهها وجود ندارد و فضای بازی فعلی نیز بسیار نامناسب شده است. این منطقه در سالهای گذشته وضعیت بهتری داشت، اما با احداث پل فرزان در بنبست کامل قرار گرفته است». وی ادامه داد: «کارهای زیادی باید انجام شود؛ از جمله نظافت، حفظ فضای سبز و رفع مشکلات شهری. مردم همچنان منتظر اقدامات مؤثر از سوی مسئولان هستند تا این منطقه همانند گذشته امن و مناسب برای زندگی و بازی بچهها شود».
جمعآوری وسایل بازی کودکان
یکی دیگر از قدیمیهای محله گفت: «در محله کاظمیه پارک کوچکی وجود داشت که سالها محل بازی بچهها بود. اخیراً وسایل بازی آن جمعآوری شده و گفته میشود مالکیت این زمین که ۲۳ سال پیش از طریق تبادل با شهرداری به دست آمده، دوباره مورد ادعای وارثان قرار گرفته و از ید شهرداری خارج شده است». او ادامه داد: «شهرداری اقدامی برای تملک و حفظ این فضا انجام نداده و این پارک که تنها فضای سبز محله است، نیازمند توجه و رسیدگی فوری است». بنیاسدی در ادامه درباره زمین تخصیصیافته برای احداث درمانگاه در انتهای محله کاظمیه گفت: «حدود ۱۰ هزار مترمربع از زمینهای این منطقه برای احداث درمانگاه برنامهریزی شده بود، اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته و زمین بلااستفاده مانده است. این وضعیت باعث نگرانی و ناامیدی مردم شده است و باید هرچه سریعتر اقدامات لازم انجام گیرد». مشاهدات خبرنگار ما از گشتوگذار در کوچهها و خیابانهای محله نشان میدهد: در کنار کوچه کاظمیه ۱۷ و روبهروی مسجد جامع، فضای سبز و پارک قدیمی وجود دارد که وسایل بازی آن فرسوده و غیرقابل استفاده است. تابها کنده شده و زیر تنها سرسره آن خاکی است. این فضا، بهعنوان تنها محل بازی بچهها، اکنون به محلی برای حضور معتادان تبدیل شده است. در انتهای محله نیز زیرگذر و چالهسرویسی مشاهده شد که محل تجمع معتادان متجاهر است و به گفته اهالی، مدتی قبل جسد یکی از معتادان از آنجا پیدا شد.
طرحی برای دوطرفه شدن نداریم
معاون عمران، حملونقل و ترافیک شهرداری بیرجند در پاسخ به درخواستهای اهالی گفت: «در حال حاضر، هیچ طرحی برای تملک اراضی و دوطرفه کردن خیابان کاظمیه در شورای ترافیک تصویب نشده است. اجرای چنین پروژههایی به حجم ترافیک و توجیه فنی و مالی نیاز دارد که فعلاً وجود ندارد».
فضای سبز؛ نیاز بیزمین
مدیرعامل سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری بیرجند نیز گفت: «در حال حاضر هیچ زمینی با کاربری فضای سبز در این محله وجود ندارد. به همین دلیل شهرداری توانایی احداث پارک یا فضای سبز را ندارد، اما بهسازی فضای سبز و پارک روبهروی مسجد جامع در فهرست پروژههای سال آینده قرار گرفته است». وی افزود: «زمین پارک قدیمی پرونده حقوقی دارد و وراث مالک آن شکایت کردهاند، به همین دلیل شهرداری مجبور به جمعآوری وسایل بازی شده است». رئیس شورای شهر بیرجند نیز گفت: «محله کاظمیه جزو محلات کمبرخوردار و ضعیف شهر بیرجند محسوب میشود. تاکنون بازدید میدانی منسجم از این منطقه در دوره فعلی شورا انجام نشده است. شهرداری باید برنامه عملیاتی مشخصی برای بهبود وضعیت محله تدوین و اجرا کند». وی تأکید کرد: «محلات کمبرخوردار باید همانند سایر مناطق دیده شوند و بودجه مشخصی برای توسعه آنها در نظر گرفته شود».
قول فرماندار بیرجند
فرماندار بیرجند نیز در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به مشکلات محله گفت: «یکی از مهمترین معضلات، حضور معتادان متجاهر است که با راهاندازی مرکز ماده ۱۶ تا حد زیادی برطرف خواهد شد. همچنین در حوزه ترافیک و زیرساخت، اگر مصوبهای در خصوص تعریض و دوطرفه کردن ورودی کاظمیه وجود دارد، شهرداری باید آن را اجرایی کند». وی افزود: «شهرداری باید برای بازآفرینی و نوسازی بافتهای فرسوده برنامه مشخصی داشته باشد و مشارکت مردم را در احیای این محلات جلب کند. متأسفانه وعدههای گذشته، از جمله احداث کتابخانه و درمانگاه، هنوز عملی نشده است». فرماندار بیرجند قول داد در آینده نزدیک، بازدید میدانی از محله کاظمیه با حضور مسئولان مربوط انجام شود تا روند بهبود وضعیت این منطقه در دستور کار قرار گیرد.
امید اهالی به آینده
این حضور میدانی میتواند آغازی برای تغییر باشد. محله کاظمیه همچنان در وضعیت توسعهنیافتگی قرار دارد و نیازمند توجه جدی نهادهای مسئول است. هرچند این گزارش تنها بخشی از واقعیت این محله را نشان میدهد، اما امید میرود مسئولان شهری و دولتی با دیدن این مشکلات عینی، گامی مؤثر برای بهبود شرایط زندگی اهالی بردارند. این گزارش تلاشی است برای رساندن صدای مردم کاظمیه بیرجند به گوش مسئولان و جلب توجه برای حل مشکلات دیرینه این محله.