آمار نگران کننده دیابت در استان/ درگیری ۳۰ هزار نفر با بیماری خاموش
دیابت دیگر فقط یک بیماری مزمن نیست؛ آینهای است از سبک زندگی، تغذیه و میزان آگاهی مردم از سلامت خود. حالا آمارها در خراسان جنوبی نگرانکنندهتر از همیشهاند؛ ۳۰ هزار و ۷۱۱ بیمار دیابتی شناسایی شدهاند، آن هم در استانی که هم فاصلههای جغرافیایی زیاد است و هم دسترسی به خدمات درمانی دشوار. اما همین آمار، در کنار چهره تلخ بیماری، نشانهای از بهبود نظام غربالگری و افزایش آگاهی مردم نیز هست. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان جنوبی اعلام کرد که روند بیماریابی دیابت در استان طی سالهای اخیر سه برابر افزایش یافته است. دکتر شایسته گفت: «از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲، تعداد بیماران شناساییشده به بیش از ۳۰ هزار نفر رسیده است.» او با اشاره به اجرای هفته ملی دیابت از ۱۷ تا ۲۳ آبان افزود: «این روند صعودی همزمان با گسترش غربالگری، آموزشهای سلامت و مراجعه بیشتر مردم به مراکز بهداشتی است.» در آخرین آمار رسمی، ۳۰ هزار و ۷۱۱ بیمار دیابتی در خراسان جنوبی شناسایی شدهاند. به گفته شایسته، افزایش تعداد بیماران شناساییشده لزوماً به معنای افزایش شیوع بیماری نیست؛ بلکه نشانهای از دسترسی بهتر مردم به خدمات غربالگری، افزایش آگاهی عمومی و ارتقای سیستم پایش سلامت در استان است. با این حال او هشدار داد: «هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم و لازم است روند بیماریابی با جدیت بیشتری ادامه پیدا کند.»
خاموش اما قابل کنترل
از ابتدای امسال تاکنون ۳۴ هزار و ۲۱۴ آزمایش قند خون در مراکز بهداشتی استان انجام شده است. نتایج این آزمایشها نشان میدهد قند خون ۱۸ هزار و ۶۲ نفر از بیماران در محدوده مطلوب قرار دارد. به زبان سادهتر، حدود ۵۳ درصد از بیماران دیابتی شناساییشده، درمان مؤثر دریافت میکنند و کنترل مناسبی بر بیماری خود دارند. این عدد، هم تصویری از پیشرفت درمانی استان را نشان میدهد و هم زنگ هشداری برای نیمه دیگر بیماران که هنوز در کنترل بیماری خود موفق نبودهاند. شایسته با اشاره به پراکندگی جغرافیایی دیابت در خراسان جنوبی گفت: کمترین میزان شیوع مربوط به شهرستان سربیشه با 76/5 درصد و بیشترین میزان در شهرستان بشرویه با ۹ درصد است.
بر اساس این دادهها، میانگین شیوع دیابت در جمعیت بالای ۳۰ سال در استان 73/6 درصد است. این رقم تقریباً در مناطق شهری و روستایی برابر گزارش شده، اما در شهرها به دلیل تغییر سبک زندگی، کمتحرکی و مصرف غذاهای فرآوریشده، نیاز به بیماریابی دقیقتر و گستردهتر وجود دارد.
سلامت در گرو آموزش و پیشگیری
در کنار درمان دارویی، آموزش و تغییر سبک زندگی نقش کلیدی در کنترل دیابت دارد. معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان جنوبی تأکید کرد: «با اجرای برنامههای آموزشی و غربالگری در مراکز خدمات جامع سلامت، میتوان تا حد زیادی از عوارض جدی دیابت مانند آسیبهای کلیوی، چشمی و قلبی پیشگیری کرد.» او گفت: «در سالهای اخیر تلاش کردهایم با بسیج تیمهای بهداشت و مراقبتهای اولیه، غربالگری و پیگیری بیماران را به روستاها و مناطق دوردست نیز گسترش دهیم.»
خراسان جنوبی استانی است که بخش بزرگی از جمعیتش در روستاها زندگی میکنند، اما تغییرات سریع فرهنگی و غذایی، آثار خود را گذاشته است. مصرف فستفود، کاهش تحرک بدنی، و استرس ناشی از فشارهای اقتصادی و کاری، همگی در افزایش آمار دیابت نقش دارند. در عین حال، تلاش برای بازگرداندن مردم به الگوی تغذیه سنتی سالمتر، با استفاده از محصولات بومی و کاهش مصرف قند و چربی، از برنامههای اصلی حوزه بهداشت استان است. سیهزار بیمار؛ چهرههاییاند از زنان و مردانی که باید هر روز میان قند، انسولین و امید تعادل برقرار کنند. اما شاید امیدبخشترین بخش این روایت، همان آماری است که نشان میدهد بیش از نیمی از بیماران اکنون کنترل مؤثری بر بیماری خود دارند. اگر آگاهی و پیشگیری رواج یابد، میتوان گفت خراسان جنوبی در مسیر درستی برای مهار «بیماری خاموش قرن» گام برداشته است.