امروز خراسان جنوبی- رجب زاده
نان، قدیمی‌ترین مهمان سفره‌های ایرانی است؛ اما همین قوت غالب، اگر از کیفیت تهی شود، می‌تواند به تهدیدی برای سلامت بدل گردد. امروز سخن از «نان کامل» تنها یک توصیه تغذیه‌ای نیست، بلکه نوید لقمه‌ای تازه برای آینده‌ای سالم‌تر است؛ آینده‌ای که خراسان جنوبی نخستین گام‌های آن را برداشته است.
در کشوری که روزانه به‌طور متوسط ۳۲۰ گرم نان مصرف می‌شود و این میزان تقریباً دو برابر مصرف نان در کشورهای اروپایی است، کیفیت آرد مصرفی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. نان تهیه‌شده از آرد کامل با حفظ سبوس و جوانه گندم، سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروهB، آهن و سایر ریزمغذی‌های ضروری است که نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری‌های گوارشی، قلبی و عروقی، دیابت و حتی برخی سرطان‌ها ایفا می‌کند.مصطفی بذری، مدیرکل استاندارد خراسان جنوبی، با اشاره به نقش اساسی نان در سفره ایرانیان تأکید می‌کند: «استفاده از آرد کامل با حفظ ارزش‌های تغذیه‌ای گندم، می‌تواند به عنوان راهکاری مؤثر در ارتقای سلامت جامعه و کاهش بیماری‌های مزمن مورد توجه قرار گیرد.» او همچنین می‌گوید: «نان، سهم قابل توجهی در تأمین انرژی روزانه خانواده‌ها دارد و کیفیت آرد مصرفی نانوایی‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»

وضعیت آرد کامل در استان‌ها
با وجود این، بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف نان تهیه‌شده از آرد سفید تصفیه‌شده، به دلیل کاهش شدید مواد مغذی و فیبر، نه تنها ارزش غذایی چندانی ندارد بلکه می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون اضافه‌وزن، یبوست، فقر آهن و ضعف سیستم ایمنی شود. در حالی که خراسان جنوبی گام‌هایی در جهت ترویج مصرف آرد کامل برداشته است، برخی استان‌ها همچنان با چالش‌هایی در این زمینه مواجه هستند. برای مثال، در استان‌هایی مانند قزوین و زابل، تنها ۱۴ تا ۶۷ درصد نانوایی‌ها از آرد کامل استفاده می‌کنند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌ریزی و نظارت دقیق‌تر در سطح ملی است.

چالش‌ها و راهکارها
مصطفی بذری تأکید دارد: «فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از آرد کامل، یکی از برنامه‌های محوری سازمان ملی استاندارد و ادارات کل تابعه است و تلاش خواهد شد با همکاری نهادهای متولی، شرایطی فراهم شود تا نانوایان بیش از گذشته از این نوع آرد در تولید نان استفاده کنند.» او همچنین می‌گوید: «ارتقای کیفیت نان در استان یک اولویت جدی است و ارتقای آگاهی عمومی، نظارت دقیق‌تر بر واحدهای تولید و توزیع آرد، و همراهی نانوایان می‌تواند زمینه‌ساز تغییر الگوی مصرف و حرکت به سوی جامعه‌ای سالم‌تر باشد.» برای تحقق این هدف، آموزش‌های لازم به نانوایان و مصرف‌کنندگان ارائه می‌شود و نظارت دقیق بر واحدهای تولید و توزیع آرد، همراه با حمایت از تولیدکنندگان متعهد، می‌تواند مسیر استفاده گسترده‌تر از آرد کامل را هموار کند. تجربه استان‌هایی که پیشتر طرح‌های مشابه را اجرا کرده‌اند، نشان می‌دهد که فرهنگ‌سازی و همراهی مردم نقش کلیدی در موفقیت چنین برنامه‌هایی دارد.ترویج مصرف آرد کامل تنها یک تغییر در فرآیند تولید نان نیست؛ بلکه گامی بزرگ در جهت ارتقای سلامت جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی است. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا می‌توان این مسیر را به سطح ملی تعمیم داد؟ آیا نانوایان و مصرف‌کنندگان سراسر کشور حاضر به پذیرش این تغییر هستند؟ و آیا می‌توان با هم‌افزایی نهادهای مختلف، آینده‌ای ساخت که در آن هر لقمه نان نه تنها انرژی‌بخش، بلکه محافظ سلامت ما باشد؟ پاسخ به این پرسش‌ها، می‌تواند مسیر سفره‌های ایرانی را به سوی سلامتی پایدار تغییر دهد.