بازار خراسان جنوبی این روزها تصویری دوگانه دارد؛ از یک‌سو فراوانی کالاهای اساسی در انبارها و فروشگاه‌ها و از سوی دیگر تخلف‌هایی که پایانی بر آن‌ها دیده نمی‌شود. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که تنها در سال جاری بیش از هشت هزار و ۹۵۰ بازرسی از بازار استان انجام شده که نتیجه آن تشکیل ۳۷۹ پرونده تخلف با ارزشی بیش از ۱۱۰ میلیارد ریال بوده است. این آمار نشان می‌دهد که حتی در شرایط اشباع بازار نیز عده‌ای از فرصت برای سودجویی استفاده می‌کنند.

فراوانی و آرامش نسبی قیمت‌ها
معاون بازرسی و حمایت از مصرف‌کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اعلام کرده که در حال حاضر کمبودی در استان وجود ندارد و فراوانی کالاها در سطح بازار به‌خوبی احساس می‌شود. او گفته است: نگرانی‌های گذشته درباره تأمین روغن برطرف شده و این کالا بدون محدودیت در بازار عرضه می‌شود. همچنین روند کاهشی قیمت برنج آغاز شده و نرخ‌ها که تا محدوده یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بالا رفته بود، اکنون رو به کاهش گذاشته است. حتی برندهای معتبر نیز در این مسیر قرار گرفته‌اند.

پرونده‌های پرشمار بخش کشاورزی
آمارهای ارائه‌شده نشان می‌دهد که بخش کشاورزی سهم بزرگی در تخلفات داشته است. در این حوزه تاکنون دو هزار و ۶۲۴ مورد بازرسی انجام شده که منجر به تشکیل ۱۴۶ پرونده به ارزش بیش از پنج میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال شده است. این تخلفات بیشتر به کم‌فروشی و گران‌فروشی مربوط بوده و نظارت‌ها همچنان ادامه دارد.

نان؛ پرچالش‌ترین بخش بازار
بازرسی‌های مربوط به آرد و نان نیز آمار قابل توجهی دارد. پس از دستور استاندار، هزار و ۳۷۵ نانوایی در بیرجند مورد بازرسی قرار گرفتند که حاصل آن تشکیل ۷۰ پرونده به ارزش چهار میلیارد و ۹۳۵ میلیون ریال بود. بیشترین تخلفات در این بخش مربوط به کم‌فروشی با ۲۵ مورد و پس از آن گران‌فروشی با ۱۴ مورد گزارش شده است.
موضوع قیمت نان تافتون هم به یکی از بحث‌های جدی میان نانوایان و مسئولان تبدیل شده است. اتحادیه نانوایان معتقد است: نرخ فعلی با قیمت‌های استان‌های همجوار همخوانی ندارد و نیاز به بازنگری دارد.

سامانه‌ها و برخورد با تخلفات
یکی از ابزارهای مهم برای کنترل بازار، سامانه‌های جامع انبارها و تجارت است. بر اساس دستورالعمل جدید، کالاهایی که در این سامانه‌ها ثبت نشوند به عنوان قاچاق شناخته می‌شوند و برخورد قانونی با آن‌ها اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
در حوزه نان نیز سامانه نانینو به‌عنوان ابزاری برای شفافیت معرفی شده است. در مرکز استان ۳۰ نانوایی آزاد فعالیت دارند که تاکنون شش پرونده تخلف برای آن‌ها تشکیل شده و یکی از این پرونده‌ها به قاچاق کالا به ارزش حدود ۱۰۰ میلیون تومان مربوط بوده است. با این حال، مشکلاتی در این سامانه وجود دارد. در برخی موارد پروانه نانوایی برای تولید سنگک صادر شده اما چند نوع نان دیگر در سامانه تعریف شده است. این موضوع زمینه‌ساز سوءاستفاده از سهمیه آرد شده و باعث تخلفات جدیدی شده است. مسئولان اعلام کرده‌اند: این اشکالات شناسایی و در کمیته تخصصی بررسی و رفع خواهد شد.

پایانی بر سودجویی‌ها
اگرچه بازار خراسان جنوبی از نظر تأمین کالاهای اساسی در شرایط اشباع قرار دارد، اما تخلفات موجود نشان می‌دهد که سودجویی در هر شرایطی رخ می‌دهد. مسئولان بازرسی امیدوارند: با همکاری فعالان بازار و رعایت ضوابط، تخلفات کاهش یابد. با این حال تأکید کرده‌اند که در صورت مشاهده هرگونه تخلف، برخورد قانونی بدون اغماض انجام خواهد شد. این آمار و اظهارنظرها تصویری روشن از واقعیت بازار به دست می‌دهد؛ بازاری که در آن وفور کالا و کاهش نسبی قیمت‌ها در کنار تخلفات کوچک و بزرگ قرار گرفته‌اند. به نظر می‌رسد تنها با استمرار بازرسی‌ها، ارتقای سامانه‌های نظارتی و همراهی مردم می‌توان به بازاری شفاف و سالم در خراسان جنوبی دست یافت.