سرزمین طلای سبز ایران در خراسان جنوبی این روزها حال و روز خوشی ندارد. کشاورزانی که از دهه ۶۰ و بیش از 40 سال عمرشان را پای درختان پسته گذاشته‌اند، امروز بیشتر از همیشه با مشکلاتی چون کم‌آبی، گرمای طاقت‌فرسا، نبود نظارت بر قیمت‌گذاری و بی‌توجهی مسئولان دست و پنجه نرم می‌کنند. محصولی که با رنج بسیار تولید می‌شود، به‌جای آنکه با برند خراسان جنوبی در بازارهای جهانی بدرخشد، خام و بی‌نام راهی پاکستان و افغانستان می‌شود.

نظارتی بر قیمت گذاری وجود ندارد
یکی از پسته کاران خراسان جنوبی که از سال 65 در زمینه تولید پسته فعالیت دارد در گفت و گو با امروز خراسان جنوبی اظهار کرد: به علت کمبود آب در مجموعه ما تولید با کاهش رو به رو بوده است اما در مجموع در شهر اسفدن تولید خوبی در زمینه این محصول داشته ایم. محمدرضا رضایی در زمینه مشکلات تولید پسته در خراسان جنوبی گفت: یکی از مشکلات این است که نظارتی در زمینه قیمت گذاری برای این محصول وجود ندارد و در واقع قیمت را خریدار تعیین می کند. وی ادامه داد: وقتی که قیمت توسط خریدار تعیین شود در واقع کشاورز سود کمتری دریافت می کند. این پسته کار خراسان جنوبی گفت: امسال من پسته را به قیمت کیلویی 225 هزار تومان فروخته ام ولی برای خریدار حدود 300 تا 350 هزار تومان تمام می شود که در واقع سود خریدار است.

کمبود آب مشکل اصلی پسته کاران
از دیگر پسته کاران خراسان جنوبی که در شهر اسفدن مشغول به فعالیت است، در گفت و گو با امروز خراسان جنوبی با اشاره به اینکه از سال 60 در زمینه تولید پسته کار می کند، بیان کرد: در حال حاضر مشکل اصلی ما پسته کاران بحث کمبود آب است. محمد رضا برزگری اظهارکرد: همچنین از جنبه دیگر جهاد کشاورزی موقع آفت گرفتن پسته و مشکلاتی شبیه به آن با ما در راستای فرستادن کارشناس برای رفع مشکل همکاری لازم را ندارد. برزگری با اشاره به اینکه درختان پسته در اسفدن نونهال است، بیان کرد: نونهال معمولا هر سال افزایش تولید دارد که در باغات شهر ما نیز شرایط به همینگونه است ولی گرمی هوا که گاه به 50 درجه رسید مشکلاتی را برای پسته ایجاد کرد.

وضع صادرات پسته دلچسب نیست
پسته کار خراسان جنوبی گفت: ما خودمان ترمینال ضبط پسته داریم و گاه از پاکستان و افغانستان برای خرید جهت صادرات مراجعه می‌کنند ولی وضعیت صادرات نیز آنگونه که باید دلچسب نیست. برزگری ادامه داد: ما پسته را به صورت فله ای به پاکستانی‌ها و افغانستانی‌ها می‌فروشیم و اینگونه نیست که با اسم و برند خراسان‌جنوبی عرضه شود. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفت و گو با امروز خراسان‌جنوبی اظهار کرد: برداشت محصول پسته از اواسط مردادماه شروع و تا پایان مهرماه ادامه دارد.

پیش بینی برداشت 19 هزار تن پسته
منوچهر شایسته گفت: پیش بینی می شود در سال جاری حدود 19 هزار تن پسته از سطح 27 هزار و 200 هکتار درختان بارور محصول برداشت شود. وی افزود: کل مساحت باغات پسته استان 35 هزار و 855 هکتار است. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: در سال جاری با شرایط اقلیم موجود درمنطقه و عوامل خسارت‌زای سرمازدگی اول فصل در ارقام احمد آقایی و کله قوچی، نوسانات دمایی و گرمای شدید خرداد ماه و تیر ماه و طوفان های مکرر و باد شدید تیرماه، میانگین میزان تولید در باغات 700 کیلوگرم در هکتار برآورد می شود. شایسته ادامه داد:پیش بینی می شود کیفیت میوه در سال جاری نیز کاهش داشته باشد و ضمن اینکه خاموشی چاه‌های کشاورزی هم بر مشکلات باغداران افزوده است و لذا پیش بینی می شود میزان محصول امسال حدود 25 درصد، با کاهش مواجه باشد.

17 هزار خانوار بهره بردار پسته
وی گفت: تعداد بهره برداران این محصول 17 هزار و 780 خانوار در سطح خراسان جنوبی است که بیشترین سطح زیرکاشت پسته استان به شهرستان بشرویه هشت هزار و 200 هکتار اختصاص دارد و پس ازآن شهرستانهای قاین، فردوس و سرایان بیشترین سطوح زیر کشت استان را دارا می باشند. مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی بیان کرد: در سطح استان تعداد 42 واحد ترمینال ضبط پسته با ظرفیت 50 هزار و 770 تن در حال فعالیت است و همچنین 2 واحد فراوری و بسته بندی پسته با ظرفیت 2300 تن در شهرستان های بشرویه و بیرجند فعالیت دارند. شایسته تأکید کرد: سفید پسته، کله قوچی، اکبری، بادامی، فندقی، احمد آقایی و اوحدی از ارقام پسته خراسان جنوبی است. خراسان جنوبی در تولید محصول پسته رتبه پنجم کشور را دارد و حدود 70 درصد پسته استان به سایر استان‌ها از جمله خراسان رضوی، کرمان، سیستان و پلوچستان و تهران صادر می شود.

فعالیت ۴۴ واحد صنایع تبدیلی
سرپرست مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز گفت: خراسان جنوبی دارای ۴۵ واحد با مجوز بهره‌برداری در زمینه پسته است که ۴۴ واحد آن فعال است. جوادی افزود: از مجموع این واحد‌ها، ۴۲ واحد ترمینال ضبط پسته بوده که با ظرفیتی بالغ بر ۵۰ هزار و ۷۰۰ تن در سال و ۳ واحد فرآوری و بسته بندی پسته با ظرفیت بالغ بر ۲۴۰۰ تن در سال فعالیت دارند. وی گفت: با توجه به اینکه بیشترین سطح زیر کشت این محصول استراتژیک استان در شهرستان بشرویه است، تعداد ۱۲ واحد فعال در زمینه پسته در این شهرستان با ظرفیت بالغ بر 18 هزار و 400 تن درسال فعالیت دارند. سرپرست مدیریت صنایع تبدیلی و غذایی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی یادآور شد: شهرستان‌های فردوس و سرایان به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. با وجود آنکه خراسان جنوبی رتبه پنجم تولید پسته کشور را در اختیار دارد و سالانه هزاران تن محصول از باغات این استان برداشت می‌شود، اما سود اصلی این طلای سبز نه در جیب کشاورز که در دستان دلالان و خریداران واسطه‌ای می‌نشیند. اگر امروز چاره‌ای برای کمبود آب، خام‌فروشی و نبود برندینگ اندیشیده نشود، آینده‌ای سخت‌تر از امروز در انتظار باغداران اسفدن، بشرویه و دیگر شهرهای پسته‌خیز خراسان جنوبی خواهد بود.